Yaman okulun en başarılı, en çok kitap okuyan ayrıca en sosyal lise son öğrencisidir. Yaman okula sürekli devam etmekte, derslerini keyifle dinlemekte, düzenli şekilde ibadetini eda etmekte ve birçok insanı gözlemleyerek hayatını idame etmektedir. Yine bir ortak sınav vakti Yaman yüzünde alaycı bir tebessümle sınıftaki arkadaşlarına, bazen ders öğretmenine, bazen de okulun bahçesine bakmaktadır.

Yaman’a göre ortak sınavların amacına uygun olmadığı hissi vardır. Her ne kadar sınavın amacı; aynı kademedeki sınıfların, aynı dersler için farklı öğretmenlerce hazırlanan ders sorularına cevap vererek seviyelerini görmek olsa da Yaman sınavları; öğrencilere güvensizlik, öğrenciler arası eşitsizliğin daha da belirginleştirilmesi, okulun sınavlar esnasında kargaşa içinde bulunması ve derslerinden geri kaldığı yegane vakitler olarak görüyordu.

Teneffüs zili çalmadan öğrenciler yine derslerinden erkence çıkmış, dersliklerin kapısına yığılmış, ellerinde kağıtlar, yüzlerinde stres dersliklerin kapısına yığılmıştı. Oysa sınav takvimi bir hafta önceden hazırlanmasına rağmen, tüm öğrencilere sınavlara hazırlanmaları için onca vakit verilirken yine de tüm öğrenciler başarılı, başarısız, çalışkan ya da çalışmayan hepsi derslik kapılarında birikmişti. Her sınav için 10 dakika erken çıkılması büyük bir gürültü ile olurken sınav için sınıflara girildiği vakit muazzam sessizlik oluyordu. Yaman etrafına alaycı bakarken kimi öğrencinin sıraya, kimisinin masaya, eline, koluna, küçük çıkartmalara hatta silgiler üzerine kodlamalar yaptığını görüyordu. Sınav başlamıştı;
Soru 1: Aziz’in babası Avrupa’dan yeni dönmüştür, Aziz’in büyükbabası umreden yeni gelmiştir.

Aziz’in 16 yaşında kız kardeşi, 19 yaşında erkek kardeşi vardır. Ayrıca Aziz’in büyükannesi evde bakıma muhtaçtır. Aziz’in annesi geçen yıl vefat etmiştir. Aziz babasının engelleri, kardeşlerinin okuması nedeniyle çalışmaktadır. Aziz hafta içi akşama kadar çalışmaktadır. Cuma günü Aziz eve gelmiştir. Saatler gece yarısına yaklaşırken şehirde kargaşa çıkmış ecnebiler şehri ele geçirmek için çıkmıştır. Bu durumda Aziz ne yaparsa ahlaki olarak doğru olur?

a) Aziz sokağa koşmalı, koşarsa kahraman olur.
b) Aziz evde kalmalı, kalırsa kahraman olur.
c) Aziz eve erzak stoğu yapmalı, kahraman olur.
d) Aziz sokağa çıkıp çatışmalı, kahraman olur.
e) Aziz şehrin düşeceğini anlayınca evdekileri öldürmeli, kahraman olur.
f) Aziz elindeki imkânlarla keza evde yiyecek ekmek yoktur, olaylara hazırlıksız yakalanmıştır, pencere önünde pusuya yatmalı, kahraman olur.
g) İstihkakı sadece bir tabakta iki zeytin olan kardeşlerini öldürmeli, kahraman olur.

Bu tüm kademelere sorulan ortak soruydu. Herkes harıl harıl cevap verirken, bir yorum yaparken, herkesin soruya bir fikri varken, Yaman bu soruya cevap vermedi.
Soru 2: Şehrinban’ın evde annesi, babası, abisi, babası, dedesi, büyükannesi ile yaşamaktadır. Aile varlıklıdır. Son söz daima dededen çıkmaktadır. Şehriban’nın sevgilisi vardır ve sevgilisine dedesi onay vermemektedir. Sevgisinin arkasında duran ve onu yaşatmak için daima hayal kuran Şehriban, sevgilisiyle konuşmak istediğini önce annesine, sonra babasına, sonra abisine, sonra dedesine ve en son büyükannesine söylemiştir.

İki saat sonra Dedesi Şehriban’ın nerde olduğunu sorunca, herkes birbirine bakmıştır. Şehriban sevgilisinin yanına acelece gitmiş, iki saat vakit geçirmiş, duasını edip eve geri dönmüştür. Şehrinban’a kim izin vermiştir? Bu yorum sorusuna Yaman yine cevap vermemiştir. Sınav bitmiştir ve günler sonra sonucu gelmiştir. Yaman pik yapmıştır ve en yüksek notu almıştır. Yine alaycı bir tebessümle gülmüş. Herkesin günlerce çalışarak ve kağıt dolusu cümle kurarak cevap verdiği sınavdan Yaman da herkes gibi not almıştır.
Umutları yaşatan kanser olunca insanlar beraber ölmez ama baharları beraber yaşamak ister. – MUSTAFA KEMAL EVREN ÇİĞİL