Kibrin nedenlerinden bir tanesidir başkaları tarafından övülmek. Dikkat et, övülmek ilk anda etkisini göstermese bile uzun zaman içinde kalacaktır. Etkisini sonradan gösteren bir zehir gibi ruhunu zehirleyecek, orada kibir hastalığının mayası olacaktır. O yüzden alay edilmek, övülmekten evlâdır. Hicvedildiğin zaman gurur gibi bir hastalığa yakalanma ihtimalin olmaz. Sonuçları bakımından düşünecek olursan, karşılaşacağın zararı hesaplayacak olursan alay edilmeyi tercih edersin. Çünkü kibir hastalığının getireceği tehlikeler tahmin edilenden çok fazla olacaktır.
Bununla ilgili bir hikaye aklıma geldi;
Bir sinek, eşek sidiğinin üzerinde gezinen saman çöpünün üstüne kondu.
Sonra bir gemi kaptanı gibi başını yukarı doğru kaldırdı.
Ahmak, adi, süfli ve mütekebbir olanların hâli ve tavrı bu sineğe benzer. Sinek bir saman çöpünün üzerindedir, saman çöpü bir eşek sidiğinin üzerinde yüzmektedir. Sidik birikintisini okyanus, saman çöpünü gemi zanneden ahmak kendini kaptan gibi görmeye başlar. Bu da yetmez, bir de kafasını gururla yukarı doğru dikip pis hâlini âleme ifşa ve ilân eder. Bu başkaldırışta aslında ne kadar ahmak olduğunun ne kadar rezil bir durumda bulunduğunun ilanı vardır. “Şu benim azametime bakın” deyişinde eblehliği ve ahmaklığı dökülür ortaya.
Sinek :“Ben bu denizin ve gemiciliğin mektebinde okumuş;
Epey müddet zaman ve emek harcamış adamım” diyordu.
Ahmak sinek aptalca gurur ve böbürlenmesi yetmezmiş gibi işi bir de yalancılığa dökmüştü. Bu yerlere kolay gelmedik, bir sürü emek ve zaman harcadık, ortaya aklımızı ve yüreğimizi koyduk, çalıştık, ilim tahsil ettik de öyle geldik bu mevkilere diyordu.
İşte, dini ve ilmi kendi nefsine uyarak yorumlayan ondan istediği hükümleri çıkarabileceğini düşünen şarlatanlar da böyledir. Kendi cüce aklını, hakikatin kaynağı görür etraflarını aldatmaya cesaret eder sonra düştükleri zelil ve rezil durum umurlarına gelmeksizin palavraya devam ederler. Bunun daha ileri derecesi gülünç duruma düşmüş olmalarına bile aldırmaksızın kibre ve böbürlenmeye devam etmeleridir.
İşte deniz işte gemi işte adam
İşte kaptan, işte görüşü keskin bir kahraman. Karşınızda.
Demem o ki kibir insanı bitir. Bahar yakın olsun istiyorsak makama gebe, sözlere kahraman, düşüncelere biat edilenlerden uzak olmak lazım.- MUSTAFA KEMAL EVREN ÇİĞİL-EĞİTİMCİ-YAZAR